“Ο ΣΚΑΡΟΣ” CHRISTOPHER KING

… «Η λέξη σκάρος έχει δύο διακριτά, αν και αλληλοσυνδεόμενα, νοήματα: ένα γλωσσικό-πολιτισμικό ορισμό και ένα μουσικό ορισμό. Στο πολιτισμικό πλαίσιο, ως σκάρος νοείται η ώρα για τη «νυχτερινή βοσκή», όταν ο τσοπάνος μαζεύει το κοπάδι του για να φάει, να πιει και να κουρνιάσει. Εκείνη την ώρα, ο καιρός είναι πιο δροσερός και τα ζώα έχουν μεγαλύτερη όρεξη. Όμως η βοσκή το βράδυ έχει κινδύνους: λύκοι ή καταιγίδες μπορεί να κάνουν το κοπάδι να σκορπίσει. Πρόκειται για μια κατάσταση – μια ώρα κινδύνου – που δοκιμάζει την ικανότητα του βοσκού να ηρεμεί και να συγκεντρώνει το κοπάδι του.

Στο μουσικό πλαίσιο, σκάρος είναι το να παίζει ο καλλιτέχνης για το χωριό του. Όμως ο σκοπός του κομματιού είναι εν πολλοίς ο ίδιος. Ο σκάρος είναι ένα ορχηστρικό κομμάτι με περίπλοκα αυτοσχεδιαστικά περάσματα. Όταν παίζεται, το κλαρίνο και το βιολί ανταλλάσσουν σόλο. Ξεκινά μια μουσική συζήτηση. Οι φράσεις μιμούνται τους ήχους της φύσης: το τραγούδι του αηδονιού, τον ρόχθο των νερών του ρυακιού, το αλύχτισμα των ζώων και τη βοή της καταιγίδας. Το κομμάτι αυτό, όπως και το μοιρολόι, δεν είναι για χορό αλλά για προσεκτική, βαθιά ακρόαση. Οι χωρικοί που μαζεύονται στον σκάρο μεταφέρονται σε μια γαλήνια, εκστατική κατάσταση. Ένας καλοδουλεμένος σκάρος οδηγεί τον ακροατή σε βαθιά ενδοσκόπηση.

…Οι πρώτες νότες θέτουν ένα απλό ερώτημα: «τι σε βασανίζει;». η ανακουφιστική απάντηση, διατυπωμένη σε αλληλένδετες μουσικές παραλλαγές, είναι μια χαλάρωση από την αγωνία: Είναι ήσυχα εδώ, είσαι ασφαλής».

… Στα πανηγύρια, το μοιρολόι ανοίγει και κλείνει την γιορτή: είναι το άλφα και το ωμέγα. Όμως ο σκάρος παίζεται στα μέσα της βραδιάς, όχι τα μεσάνυχτα αλλά γύρω στις δύο-τρεις το πρωί, μια ώρα πνευματικά κατάλληλη, όταν ατενίζεις τα ουράνια σώματα. Όταν το αυτί σου παραδίνεται στον σκάρο, είσαι μέρος του χωριού, ανήκεις στο κοπάδι.

Φανταστείτε τον σκάρο σαν ένα αρχέγονο παρηγορητικό νανούρισμα, μια πανάρχαιη μελωδία χωρίς λόγια. Ως κοινωνικά ζώα, συχνά σπεύδουμε να παρηγορήσουμε ή να φροντίσουμε τους ανθρώπους  γύρω μας. Εφόσον είμαστε αγελαίο μουσικό είδος, η παρόρμησή μας να πενθούμε μέσω του τραγουδιού, όπως στο μοιρολόι, είναι εξίσου ισχυρή με το ένστικτό μας να γαληνεύουμε μέσω της μουσικής, όπως μ’ ένα νανούρισμα ή με τον σκάρο.» …

ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Στην κεντρική φωτογραφία απεικονίζεται ο παππούς μου Ζάγκας Νικόλας Μάρκος με το κοπάδι του

Απόσπασμα από το βιβλίο ¨ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΜΟΙΡΟΛΟΙ¨ του Κρίστοφερ Κινγκ.